Wydanie/Ausgabe 136/08.04.2025

80 rokōw tymu nazod
Klara ściōngała ôbroz ze ściany. Pluła po nim a pierōniōła - Dyć bez cia Ślubnego, ôd
kōmunije cerōw, żech niy widziała. Na wojna, na zatracynie żeś mi go posłoł, bo ci sie cołkim
weltym uwidziało reskirować. Do barakōw mie twoje beamtry wykludziyli. Dopiyro kej Mōj
na wojna poszoł, dali z łaski miyszkanie i to pod dachym. A wszyjsko skuli Mojego, kerymu
zachciało sie do polnisze szule, nasza Werka posyłać. - dalij biadolōła - Niy dojść, co poziōm
hilfki, to jeszcze sama utropa z tego.

Zarozki tyż wziōnła bioło plała i za ôkno wywiesiōła,
coby za angsta niy być uznano. - Ôj najeździōł sie tyn Mōj na kole ze Klausberga na Walenty-
Wawel, - ciōngła durś - bo mioł we cołkij rejencyje zakozane robić, a jo na trzi dni przed tōm
cholernōm wojnōm szłach do Polski po jego geltak. A nasze ôficiery godali, co kej by żoł
Piłsudski niy bōło by ze Polokōma tyj wojny, ino zarozki by na Rusland szli.
Drugo cera, Klary a Richarda, Rija durś sie ciepała, bo Hilda s niymi zamiyszkała. Niy
dość, że co rano niy musiała stować coby pod grubōm cygarety i sztrachecle na sztuki
przedować, bo tak jak bracik Holda, za mało bōła, to terozki i s niōm Werka, Rija i Holda
wszyjskim musieli sie dzielić. Już niy bōło szokoladōw na kartki, jako na dwa tydnie przed
wlezyniym Rusōw bōło, a i ibriś sie kōńczoł. Dyć Klara niy robiōła, bo do babōw roboty niy
bōło, a terozki niy dojść co swoja trujka, to i ôd bracika cera trza bōło wyżywić. Bracika,
Hansa, ino na kopanie sztelōnkōw mieli wziōńć, ale we Hindynburgu na policyje
wylōndowoł. Sauer tym sztadtym reskirowoł zanim Poloki przileźli. Ôn Rusōm, cuzamyn z
Polokōma, pōmogoł ich tam zbiyrać. Ôn, mie sie zdo, bōł ze tych kōmunistōw ze Freies
Deutschland, kere na Sztyrnostym na Zaborzu swoje biuro ôtwarli. Tam na tyj policyje
chopōw skludzali, a kej ich już fol bōło, piechty do Laband do lagra gnali.
Siostra Klary, Rita, ta kero wziōnła pod flyjga siostra Hildy, Marta, poleciała kejsik
piechty do Laband. Sama niy szła, nō bo by keryś Rus jeszcze jōm na siōła wziōn, poszła ze
dwiema inkszymi babōma, ale i tak na zoldatōw pozōr dowały. Udało jyj sie Hansa do płota
lagra wywołać i pogodać s nim. Nō i niy przilazło jyj do gowy coby zygorek wziōnć ze sia,
bo by udało jyj sie bracika ze lagra wyciōngnōńć. Kej trzi dni niyskorzyj juzaś, ale ze
zygorkym, bōła pod tym lagrym, już Hansa niy bōło, bo do Peiskretscham wroz ze inkszymi
na cug zagnali i do Rusōw wywiyźli.
Za to ta ôbrotno Rita, keryj robota na płuczce na Ludwiku udało sie chycić, sama we
lagrze wele gruby Ludwig wylōndowała, bo widziała jak jedyn bergmōn doł sznita jyńcowi i
niy zakapowała. Potyn ino z głodu przimiyrała. A tak fajnie mōgła se mieć. Hanej roz na
tydziyń im kust dowali. Dopiyro, kej farorze napoczli im codziynnie cosik do jedzynio
przinosić, to już niy głodowała. Za to jednego dnia, a bōło już to po wojnie zagnali ich na cug
do Zobrzo i w głōmb do Niymcōw wywiyźli.
***
Holda już niy bōł Reinholdym, zrobiyli go Romualdem. Już niy szrajbuje sie Sch…
ino Sz… . Hans zowdy niy bōł nazod, Hilda gibko za Kurta ôstała wydano, Richarda dopiyro
ynkel do dynkmala Klary doszrajbowoł, bo inksze sie boli, Rita pakyjty posyłała, a Klara ze
Reichu geld dostowała za Ślubnego, bo kōmunisty niy chcieli jōm hilfnōńć, bo do ZBOWiD-
u sie niy zapisała.
RA